Pozita gjeografike e Shqiperise

Ekonomia e Shqipërisë

Përpara vitit 1991, partia komuniste në pushtet e drejtonte ekonomine e vendit me ane te nje serie planesh Pesë Vjeçare.
Të gjitha mjetet e prodhimit kontrolloheshin nga shteti, bujqesia ishte
kolektivizuar plotesisht dhe industria u be prone popullore dhe
sipermarrja privati u ndalua rreptesisht. pervec kesaj Kushtetuta e
Republikes Socialiste te Shqiperise e ndalonte qeverine te kerkonte
ndihma nga jashte, te pranonte borxhe apo te lejonte investime te
huaja. Deshtimi i kesaj ekonomie te kontrolluar e ka shtyre qeverine te
decentralizje procesin e vendimmarrjes ekonomike. Ndalimi i tregetise
private është shfuqizuar, qeveria tashme pranon borxhe dhe kredi te
huaja dhe perpiqet te krijoje vende te reja pune me ane te
bashkepunimeve me partneret nga jashte. Keto masa kane për qellim
rritjen e industrive te lehta, prodhimet ushqimore dhe bujqesore.
Progresi i viteve te fundit është i dukshem dhe tregu tani permban te
gjithe artikujt ushqimore te cilet ne te kaluaren mungonin shpesh.
Shqiperia ka nevoje për me shume punonjes te specializuar dhe rikthimin
ne vend te studenteve te rinj, te arsimuar ne Perendim dhe te mbrujtur
me nje kulture me te plote dhe me me shume ekspertize se moshataret e
tyre brenda vendit.//

Pasurit natyrore

Për një sipërfaqe të vogël sa ka Shqipëria mund të thuhet se është e
begatëshme me pasuri natyrore. Pjesa veri-perëndimore e vendit është e
pasur me naftë dhe gaz natyror. Ndërsa në veri-lindje gjenden rezerva të konsiderueshme të mineraleve ndër të cilat vlen të përmenden: kromi, hekur-nikeli. Pjesa më e madhe e rezervave të qymyrit është gjetur në rrethinën e Tiranës.
Po ashtu Shqipëria është e begatuar me lumenj të rrëmbyeshëm të cilët janë edhe potencial për Hidrocentrale. Vec Hidrocentraleve ekzistuese mbi lumin e Drinit
janë bërë hulumtime që nga ky potencial i lumenjve të ndërtohen disa
Hidrocentrale me të cilat ky vend do të bëhej eksportues edhe më i madh
i energjisë elektrike.


Industria

Politika e qeverise komuniste e industrializimit te shpejte, synonte
ta bente vendin sa me te pavarur qe ishte e mundur, gjë e cila çoi ne
krijimin e nje industrie shume degëshe relativisht moderne. Kjo
industri tani gjeneron me tepër se gjysmen e te ardhurave kombetare, me
përparësi shfrytezimin e burimeve te konsiderueshme natyrore te vendit.
Shqiperia është prodhuesi i trete për kromin. Elektrifikimi i te gjithe
vendit perfundoi ne vitin 1971, dhe brenda dy dekadave Shqiperia po eksportonte energji elektrike ne disa prej vendeve fqinje.
Industria e Shqipërisë është e bazuar kryesisht në prodhimet vendase
bujqësore, ndërsa industria e rëndë dhe e makinave është e zhvilluar
kryesisht për pajisjen e fabrikave, uzinave dhe për prodhimin e
energjisë elektrike. Vec energjisë elektrike, Shqipëria eksporton edhe
naftë dhe përbërës të saj.
Vec përvojës nga industria e lehtë dhe pjesërisht nga industria e
rëndë (shfrytëzimin e naftës dhe energjisë elektrike), industria e
Shqipërisë është disi e fjetur. Shkaktarët e shembjes së industrisë dhe
ngadalësimit në shfrytëzimin e pasurive natyrore janë të shumta, si
mungesa e organizimit të mirëfilltë, makineria dhe pajisjet e vjetruar
si dhe importimi i produkteve industriale janë duke e zhdukur
industrinë vendase. Po kështu, për shkak të investimeve (të përkrahura
nga ekspertët perëndimorë) të gabuara në ekonomi nga qeveritë mbas
shembjes së komunizmit, industria e Shqipërisë nuk është më në gjendje
të përmbushë kërkesat ekonomike të popullatës vendase.


Bujqësia

Mëse gjysma e fuqisë punëtore e Shqipërisë janë të punsur në
sektorin e agrokultuës. Me një të katërten pjesë tokë të punueshme,
tani vendi është po thuajse në gjendje të i përmbushë të gjitha nevojat
vendase me produktet ushqimore. Që nga mesi i viteve 1970-ta, e më
vonë, Shqipëria është në gjendje që të vetëfurnizohet me bukë.
Prodhimet bujqësore kryesore të drithërave janë : gruri, misri
(kalamoqi),panxhar sheqeri . Po ashtu edhe me prodhimet buqësore të
pemtarisë Shqipëria i mbullonë dhe është në gjendje të eksportojë si
p.sh patate dhe fruta të ndryshme. Ndër prodhimet bujqësore që përdoren
në industri vlen të përmenden lule djeli dhe duhani.
Shqipëria përpos pemëve dhe perimeve kultivonë edhe blektorin në të cilen dallohen kulivimi i gjedheve. delet dhe i derrit.
Gjatë kohës së regjimit komunistë, qeveria e tyr ka ndërmarrur hapa
themelorë për zhvillimin e Agrokulturës. Programe të niveli të lartë
janë ndërmarrur të cilat kanë bërë bonifikimin, përmisimi dhe ujitja e
tokës punuse ekzistuese dhe zgjerimi i saj në disa raste edhe tharja e
moqaleve. Të gjitha këto plane janë realizuar me qëllim të zhillimit në
nivel më të lartë të Agrokulturës. Tani (2005) munges e inciativave të
tilla ka sjelluar demoralizimin e agrokulturës e cila është këthyer në
nivel bujqësisë tradicionale.
Kolektivizimi i tokave të punueshme gjatë kohës komuniste në
Shqipëri dhe ri-privatizimi i tyre pas shkatërrimit të bllokut
komunistë janë bërë gjatë kohës së quajtur "koha e tranzicionit". Kjo
ka pasur pasoja për një pjesë të buqëve të cilët kanë qenë të aftë për
kultivimin e bujqësisë mirëpo nuk kanë pasur njohuri në plasimin e
produkteve në tregun Shqiptarë. Pas privatizimit dhe stabilizimit të
gjendjes, pronarët e tokave janë duke u orientuar për rimëkëmbjen e
agrikulturës Shqiptare dhe eksportimin e produkteve të tyre.
Tregtia

Eksporti dhe importi i Shqipërisë zhvillohet kryesisht me partnerët
e saj ekonomikë si Rumania, Italia, Republika Çeke dhe Gjermania.
Shqipëria tani eksporton kryesisht produkte gjysmë finale të derivateve
të naftës, të kromit , të hekurit si dhe duhan, verë, pemë dhe perime.
Ndërsa importon makina, pajisje, minerale, metale, materiale
ndërtimtarie dhe produkte ushqimore.


Transporti

Binarët e hekurudhës në Shqipëri kanë filluar të shtrohen në vitin
1947 dhe pas 40 viteve Tirana është e lidhur në një rrjetë hekurudhor
me të gjitha qendrat industriale të vendit. Rrjeti rrugor në anën
tjetër është i dendur kur të merret parasysh tereni malorë i vendit.
Transporti ajrorë nuk është i zhvilluar edhe pse në kohët e fundit ka
filluar të jetë më prezent.

Gjeografia e Shqipërisë

MALI I ZI K O S O V A I . R . J . M . G R E Q I A I T A L I A TIRANA Tropoja Kukësi Shkodra Shëngjini Lezha Peshkopia Durrësi Elbasani Lushnja Pogradeci Fieri Berati Korça Vlora Tepelena Gjirokastra Saranda Butrinti Deti Adriatik Deti Jon Jezerca (2694m) Korabi (2751m)

Shqipëria
ndodhet në pjesën juglindore të Evropës, në pjesën perëndimore të
gadishullit Ballkanik e shtrihet midis koordinatave gjeografike 39
gradë e 38' dhe 42 gradë e 39' te gjërësisë veriore dhe 19 gradë e 16'
te gjërësisë lindore, ne largësi pothuajse të barabartë nga Ekuadori
dhe Poli i Veriut.
Sipërfaqja e përgjithshme është 28.748 kilometra katrore. Kryeqyteti i saj është Tirana.
Gjatësia e përgjithshme e vijës kufitare është 1094 km, nga te cilat
657 km - kufi tokësor, 316 km - kufi detar, 48 km - kufi lumor dhe 73
km - kufi liqenor. Në veri e verilindje ka 529 km vijë kufitare me
Malin e Zi, Kosovën dhe ish republikën jugosllave të Maqedonisë, ndërsa
në jug e juglindje me Greqine një vijë kufitare prej 271 km. Në
perëndim Shqipëria laget nga deti Adriatik e në jug-perëndim nga deti Jon.

Pozita gjeografike në Evropë
Shqipëria ka një pozitë të favorshme gjeografike, pasi gjendet në
kryqëzimin e rrugeve më të shkurtëra që kalojnë nga Mesdheu perëndimor
për në Ballkan e Azinë e Vogël dhe kontrollon kalimin përmes kanalit
detar të Otrantos. Luginat e saj më të gjëra janë ato të lumenjve Drin,
Shkumbin dhe Vjosë, që lehtësojne, njëkohësisht, lidhjen e brendshme të
Ballkanit me detin Adriatik dhe të Azisë së Vogël me viset e Mesdheut.
Bregdeti i Adriatikut shtrihet nga gryka e Bunës deri në Kepin e
Gjuhëzes. Në gjirin e Vlorës e në drejtim të jugut, bregdeti është i
lartë, shkëmbor, ku dominon mali i Karaburunit. Gjiret kryesore të
Shqipërise janë: gjiri i Drinit, i Lalëzit, i Durrësit, i Karavastasë dhe i Vlorës, në hyrje të së cilës gjendet ishulli i Sazanit./
Relievi

Relevi i Shqipëris
Relievi i Shqipërise është kryesisht malor. Vargmalet e para alpine
u formuan nga mbarimi i jurasikut, ndërsa gjatë erës kenozoike u
shpejtua procesi malformues në tërësine e Albanideve, që aktualisht
përbëjne tokën e nëntoken e Shqipërise. Lartësia mesatare e relievit
është 708 metra, ose 2 herë më e lartë se mesatarja e Evropës.
Lartësitë më të mëdha gjenden në Alpet shqiptare dhe në malet e Lindjes
(Korabi 2751 metra mbi nivelin e detit, përben edhe majën më të lartë
të Shqipërisë).
Fushat zene kryesisht pjesën perëndimore, pergjatë bregdetit
Adriatik, por ka edhe në pjesë të tjera të vendit. Fushat më të larta
janë ato të pellgut të Korçes, mbi 800 metra mbi nivelin e detit.
Fushat gjenden kryesisht përgjate lumenjve kryesore si: Vjosë, Devoll,
Osum, Shkumbin, Erzen, Mat e Drin, ku gjenden, gjithashtu, edhe tokat
bujqësore e qendra të mëdha banimi, si dhe përshkohen nga rrugë te
rëndësishme komunikimi.
Territori i Shqipërisë ndahet në 4 krahina të mëdha natyrore (fiziko-gjeografike):

• Alpet shqiptare
  
• Krahina malore qendrore
  
• Krahina malore jugore
  
• Ultesira bregdetar
  

Lagunat kryesore jane: Laguna e Lunres (Vilunit), e Patokut, e Bishtrakes, e Karavastase, e Nartes dhe e Pashalimanit.

Korabi
Plazhet kryesore jane: Plazhi i Velipojes, i Tales,i Shengjinit, i
Durresit, i Divjakes, i Semanit, i Vlores, i Dhermiut, i Himares dhe ai
i Sarandes.
Kepat kryesore jane: Kepi i Rodonit, i Bishtit te Palles dhe i Gjuhezes.
Lumenjët
Për shkak të veçorive morfologjike, Shqipëria është shumë e pasur në
lumenj. Më shumë se 152 lumenj dhe përrenj, formojnë përfundimisht 8
lumenj të mëdhenj, që rrjedhin nga juglindja drejt veriperëndimit,
kryesisht drejt bregdetit Adriatik. Rreth 65% e pellgut ujëmbledhës të
tyre shtrihet brenda territorit shqiptar. Këta lumenj shkarkojnë në
detin Adriatik mesatarisht 1’308 m3/s (min. 649 dhe maks. 2’164 m3/s);
moduli mesatar i rrjedhjes është 30,2 l/s . km2. Nga prurja e
përgjithshme vjetore prej 42,25 miliardë m3, vetëm 12,8 miliardë u
përkasin ujërave nëntokësore. Mesatarja vjetore e rreshjeve në
territorin shqiptar është 1’430 mm/vit, por të shpërndara jo
uniformisht përgjatë vitit: rreth 40% në dimër, 32% në pranverë, 17% në
vjeshtë dhe vetëm 11% në verë.
Prej rreshjeve të çrregullta, lumenjtë janë të rrëmbyeshëm, gërryes
(në pjesën lindore të vendit) dhe përgjithësisht formojnë shtrat të
gjerë dhe të lakuar në Ultësirën Bregdetare Perëndimore. Lumenjtë
kryesorë rrjedhin nga juglindja drejt veriperëndimit, me kah drejt
perëndimit në deltat bregdetare. Përmbajtja minerale e ujërave është
përgjithësisht e ulët, midis 150 dhe 500 mg/l, kryesisht si
bikarbonate. Temperatura luhatet nga 3,5 në 8,9°C në dimër, dhe nga
17,8 në 24,6°C në verë. Gati gjithë lumenjtë shkarkojnë ujërat në detin
Adriatik, në një zonë prej rreth 150 km.^[1]

Lumi .	Gjatësia km	Pellgu km2	Pru. mes. m/s	Moduli i pru. l/s/km2	Raproti i pru. Maks/Min	Mineralizimi mg/l
Buna	41	5.187	320	-	5,3	-
Drini	285	14.173	352	24,8	5,1	257
Mati	115	2.441	103	42,6	9,3	222
Ishmi	74	673	20,9	31,0	5,9	461
Erzeni	109	760	18,1	24,0	11,2
Shkumbini	181	2.441	61,5	25,2	13,2	317
Semani	281	5.649	95,7	16,9	13,7	440
Vjosa	272	6.706	195	29,1	7,2	335
Tabela [2]

Klima
Shqipëria bën pjesë në brezin subtropikal dhe përfshihet në zonën
klimaterike mesdhetare, me dimër relativisht të shkurtër e te butë dhe
me vere të nxehtë e shumë të thatë. Klima e Shqipërise ka ndryshime të
mëdha nga një krahinë në tjetrën dhe kontraste të mëdha në temperature,
reshje, ndricimin diellor, lagështiren e ajrit, etj.
Ndricimi diellor lëviz nga 2731 orë në vit në Xarë të Sarandës, në
2722 orë në vit në Vlorë, 2560 orë në vit në Tiranë, 2246 orë në
Peshkopi dhe 2046 orë në vit në Kukës.
Bien mesatarisht 1430 mm reshje në vit dhe vijnë duke u pakësuar nga perëndimi në lindje.
Burim i të dhënave

1. ^ Fakultetit të Shkencave Natyrore (FShN), Universiteti i Tiranës
   
2. ^ Fakultetit të Shkencave Natyrore (FShN), Universiteti i Tiranës
   

History of Albania
The name Albania is derived from an
ancient Illyrian tribe, the Albanoi, forbears of the modern Albanians
and the Albanian language derives from the language of the Illyrians.
Albanian is the official language (including Tosk and Gheg dialects).
Tosk is the principal Albanian dialect as the base for standard
Albanian and is used in education and other institutions.
Although Albania is a relatively homogenous country, ethnic
Albanians comprise approximately 95 percent of a total population of
over three million. An estimated three percent of the population is of
Greek descent; Vlachs, Roma, Serbs and Bulgarians make up the remaining
two percent. In terms of religious affiliation, 70 percent of Albanians
are Muslim; 20 percent are Albanian Orthodox and 10 percent are Roman
Catholic. In 1967, all mosques and churches were closed and religious
observances prohibited. In late 1990, Albania began allowing private religious practice
The territory - known in ancient times as Illyria - was long
dominated by Greeks and Romans before becoming part, in 395 AD, of the
Byzantine Empire, which lasted until the 8th century when
Bulgarian-Slavs started a progressive invasion of the land.
The Ottomans established their rule in 1389, marking the end of an
experience of two centuries of feudalism. An alliance (1444–1466) of
Albanian chiefs failed to halt the advance of the Ottoman Turks, and
the Ottoman Empire dominated the region for about 500 years, until it
proclaimed its independence on Nov. 28, 1912.


Modern Albanian borders were, in fact, marked in 1921 leaving one
third of ethnic Albanians in the territories of neighbouring States.
Ahmed Bey Zogu led the country first as a president in 1925 and then as
a king in 1928 (under the name of Zog I). He ruled until Italy annexed
Albania in 1939.
Communist guerrillas under Enver Hoxha seized power in 1944, near
the end of World War II. The country became officially the People's
Republic of Albania in 1946 and, in 1976, the People's Socialist
Republic of Albania. Hoxha was a devotee of Stalin, emulating the
Soviet leader's repressive tactics, but in 1961 he broke with Soviet
communism because of differences with Khrushchev and then aligned
himself with Chinese communism, which he also abandoned in 1978 after
the death of Mao. From then on Albania went its own way to forge its
individual version of the socialist state and became one of the most
isolated—and economically underdeveloped—countries in the world.


Hoxha was succeeded by Ramiz Alia in 1982, who legalized some
investment in Albania by foreign firms and expanded diplomatic
relations with the West. But, with the fall of communism in Eastern
Europe in 1989, various segments of Albanian society became politically
active and began to agitate against the government. In December 1990
Alia endorsed the creation of independent political parties, thus
signaling an end to the communists' official monopoly of power.
Elections in March 1991 gave the Communists a decisive majority.
But a general strike and street demonstrations soon forced the
all-Communist cabinet to resign. The opposition Democratic Party won a
landslide victory in the 1992 elections, and Sali Berisha, a former
cardiologist, became Albania's first elected president. The 1992
elections concluded 47 years of communist rule and started a period of
general outward openings with the re-establishment of diplomatic
relations and the adhesion to international organisations. Albania was
thus well on its way toward integrating its politics and institutions
with the West, which Albanians have historically viewed as their
cultural and geographic home.
But Albania's experiment with democratic reform and a free-market
economy went disastrously awry in March 1997, when large numbers of its
citizens invested in shady get-rich-quick pyramid schemes. Rioting
broke out, the country's fragile infrastructure collapsed, and
gangsters and rebels overran the country, plunging it into virtual
anarchy. A multinational protection force eventually restored order and
set up the elections that formally ousted President Sali Berisha.
Ilir Meta, elected prime minister in 1999, rapidly moved forward
in his first years to modernize the economy, privatize business, fight
crime, and reform the judiciary and tax systems. He resigned in Jan.
2002, frustrated by political infighting. In June 2002, former general
Alfred Moisiu was elected president, endorsed by both the Socialists
(headed by Fatos Nano) and the Democrats (led by Sali Berisha) in an
effort to end the unproductive political fractiousness that has
stalemated the government. The political duel between Nano and Berisha,
however, continued into 2003, 2004, and little improvement was evident
in the standard of living for Albanians.

Economy
The tremendous financial crisis - due to the major restructuring
of the economic system - that had affected the country in the 1988-1992
period seemed to have come to an end when, with a sudden inversion of
trends, Albanian rate of growth exceeded those of most Eastern European
countries. A 7-8 % yearly GDP increase, contained unemployment and
stable inflation were read as clear signs of recover.
The progress realised from 1993 was mainly due to a policy of decentralisation and transition to a market economy.The process, though, caused - among different problems - a
restriction of the industrial sector that finally led to a financial
stall in 1995. The temporary difficulty was obviated through massive
investment in financial pyramids that were estimated to involve between
50 and 90% of the population.

The fall of the fragile system – and the uncover of many
instances of frauds – took the Albanian economic and political
establishment to collapse in 1997. The country fell into chaos and the
looting of several military depots resulted in a situation of anarchy
with an armed population and local gangs confronting each other in the
streets. An estimated 1,500 people lost their lives. Although most of
the looted weapons were recovered, still many citizens remain armed.

The immediate impact of the financial crisis did not have long
lasting effects: by the end of 1997, the production regained the
standards previously attained that were substantially reconfirmed in
the following years.
The current economic situation is characterised by persistent and
widespread poverty, a rather scarce industrial production (11,8% of
GDP) vis à vis a considerable contribution from the agricultural sector
(52,9% of GDP). The first outcome of the limited production of refined
goods is the extremely high import rate resulting in substantial
imbalance.
The remittances coming from the 700,000 Albanians living abroad
still constitute the most flourishing resource of the country, mostly
considering the rise in the national unemployment rate (from 18 to 20%
in 1999).

The recent positive results registered in the fight against
organised criminality are probably going to reestablish the climate of
calm that might boost foreign investment in the internal market.
The lack of confidence in the government’s economic policy and the
level of unemployment (which reached about 16% at the end of 2003
according to the Albanian statistical office), are believed to be the
main factors with relevant negative influence in the economic
development of Albania. Nevertheless, the persistent deficiencies of
the Albanian judiciary, customs, taxation and other business-related
administrations, as well as the problem of corruption and the so far
unresolved issue of land ownership, continue preventing a significant
increase in investments and adversely affect economic prospects. A
detailed Action Plan was adopted in 2003, aiming at removing
administrative barriers to investment in the areas of customs and tax
administrations, land ownership and construction, the appeal system and
the provision of licenses for the non-food sector.
The economic climate, during 2004 was assessed satisfactory,
characterizing by very strong economic growth of about 6 % and the
average annual of 3.9%, which contributed to an improvement of the
situation in the labor market and supported the observance of the
budget estimate, which in line with the current IMF program of 2004 is
to amount to just under 5 % of GDP.
As a progress and important factor with regard to
market-oriented structural reforms, was the privatization of the
largest Albanian bank, the “Savings Bank”, on January 2004 from
Austrian Bank Reiffeisen, because the loans of this bank will stimulate
the private investments during 2005. This major step forward is also
expected to have a positive impact, together with the steps taken to
privatize the main Albanian insurance company, “INSIG”, represent
considerable progress towards the completion of the privatization of
the financial sector. Efforts need now to continue in order to complete
the restructuring and privatization of the remaining state owned
companies.
Some steps have also been taken in relation to the banking system.
Although the Albanian economy remains largely cash-driven and the
majority of transfers and payments are still carried out outside the
banking system, efforts are being made to promote the use of it,
notably through steps towards the payment of civil servants’ salaries
through the banks, and the encouragement to pay electricity and
telephone bills via the banking sector.
From 1998 to date, foreign investments in Albania are the lowest
in the region. Actually, they make up $35 per inhabitant and the public
investments are only at the 67 percent target level. One hundred
thousand Albanians leave Albania every year. Foreign and domestic firms
are treated equally under the law and are guaranteed safety from
expropriation or nationalization. The government does not screen
foreign investments, and nearly all sectors of the economy are open to
foreign investment. Political instability, crime, corruption, and a
thriving informal market continue to discourage foreign investment and
undermine the implementation of reform.
Current Economic Situation
The election of 2005 will develop different economic situations,
although the economic growth will be without doubt of 6 %. A big
challenge during the electoral year 2005 will be the creation of a
favor situation for a regular function of private sector. Albania is
considered a potential member of EU, therefore the private sector
should have the European standards, which is still far away.
The fiscal package for 2005 remains an important part of Tax
Revenue System, which means growth of incomes from costums and taxes as
well as the improvement of reports between tax system and private
sector, stimulating the international investments.
The development of Albanian economy during 2005- 2006 will be
stimulated by the private sector, which will be an important innovation
in banking sector. Such situation is based on a fiscal politic which
strengthen the public finances. The strategy of the European Bank for
Reconstruction and Development (EBRD) for Albania is to focus its
action on private sector development and support to SMEs, participation
in strategic privatization’s, more particularly in financial and
telecommunications sectors, and infrastructure financing and
development, especially in the energy and transport sectors.
Nevertheless, the financial sector still needs to strengthen its
structures, including banking supervision, and to play a more central
role in the country’s economic development (especially by being more
active in providing credits to productive units).
To improve business climate the government should reduce the
fiscal envasion and the fiscal package of 2005 is a good compromise
between the government and the business community.