Historia dhe kultura

Dibrani_84 · 1 Historia dhe kultura 22.12.08 12:59

Dibrani_84

gjeneral

Numri i postimeve : 462
piket : 70073
Reputation : 0

Registration date : 01/07/2008
Location : I kudo gjendur

[justify]Dibra është qytet mjaft i vjetër. Emri i saj përmendet që nga shekulli i pestë para erës sonë nga Herodoti, e më vonë në shekullin e parë të erës sonë nga Straboni dhe Plini. Këta përmendin fisin Ilir, fisin e Doberëve, të cilët themeluan qytetin e tyre me emrin Dober. Ptolomeu në shekullin e dytë të erës sonë konfirmon në hartat e tija planin e qytetit të
quajtur Dober apo Doberos dhe banorët e tij Doberët. Hulumtimet arkeollogjike dhe historike të deritanishme konfirmojnë se Dibra është pasardhësi i qytetit të Doberos, prej nga rrjedh dhe emri i sotëm Dibër.Dibra ka qenë qendër e
njohur tregtare dhe e artizanatit në të kaluarën dhe ka luajtur rol të
ëndësishëm në historinë e këtij regjioni.

Ky qytet ka qenë udhëkryqi kreysor i këtij regjioni nepër të cilin kalonte edhe VIA IGNATIA. Më vitin 1502 njihet si qendër e rëndësishme qytetare. Në vitet 30-40 të shek.
XIX, ka afro 8400 banorë dhe 250 dyqane, dhe ishte një nga qendrat më të rëndësishme ekonomike. Deri në vitin 1911 Dibra ka qenë një nga vendet më të zhvilluara në regjion si nga ekonomia, artizanatet, tregtia, ndërtimet dhe arhitek-turën e saj të veçantë por edhe në planin kulturo-social. Në këtë kohe Dibra numëronte 11.000 banorë dhe 462 shitore. Por mbas turbullirave dhe luftave Ballkanike ky vend e humbi rëndësinë e vet, ashtuqë sot është një nga vendet më të pazhvilluara ne Maqedoni.

Dibra ka qenë një nga vatrat e qëndresës kundër pushtuesve të ndryshëm dhe dha një ndihmesë të veçantë në luftrat shqiptaro-osmane nën udhëheqen e Skënderbeut. Dibra si vend i vjetër ka dhe traditën e vjetër të saj, e cila mund të themi se në mënyrë fanatike rruhet edhe sot. Ajo ka karakteristikat e saja të veçanta me të cila dallohet nga rrethet tjera. Edhe pse ka pasë ndikime të kulturave tjera, dibranët akoma i rruajnë zakonet e vjetra, këngët e tyre të vjetra, lojrat, veshjen dhe të gjithë simbolet tjera etnografike.

Sot ka një stagnim në zhvillimin e sportit dhe kulturës ne mesin e të rinjve, për arsye se shoqëritë dhe objektet e shumta që më parë egzistonin, sot nuk janë aktive apo kanë një aktivitet simbolik Shoqëria e parë kulturore artistike "Liman Kaba" e cila ka qenë e njohur gati në tërë viset shqiptare tani është shkryer në SHKA "Haki Stërmilli". Mund të përmendim teatrin "Qemal Ajdini" në të cilin teatër janë shfaqur shumë pjesë dramatike nga artistë profesional dha ametërë dibranë. Ekziston edhe grupi i këngëve
qytatare "Penestija" i cili gati çdo vit organizon festivalin e këngëve qytetare "Këngët e Penestijes". Këtu mund të përmendim edhe klubin e shkrimtarëve "ART klub" i cili gati çdo muaj bën prezentim të ndonjë libri të ri të shkruar nga anëtarë të saj.

Nga fusha e sportit do të përmendim klubin më të vjetër futbollistik "Korabi", i formuar në vitin 1923, klub në të cilin kanë kaluar shumë gjenerata lojtarësh, ne këtë
moment luan në ligën e tretë perëndimore. Në Dibër kemi dhe dy klubet të karatesë "Uraniku" dhe "Korabi", klube të cilët kanë prezentuar shpirtin sportiv të dibranëve nëpër garat internacionale evropiane duke fituar mdalje nëpër këto gara. Klubet e hendbollit dhe basketbollit tani për tani nuk janë aktive.
Dibra, Dibra e Madhe, Komuna Diber.[/size]

Edituar për herë të fundit nga sandri në 03.05.12 8:48, edituar 5 herë gjithsej (Reason for editing : Komuna Diber ne Maqedoni, Historia Dhe Kultura e saj)

Dibrani_84 · 2 Ekonomia e komunes Diber 22.12.08 13:09

Dibrani_84

gjeneral

Numri i postimeve : 462
piket : 70073
Reputation : 0

Registration date : 01/07/2008
Location : I kudo gjendur

Komuna e Dibrës rradhitet në rendin e komunave të pazhvilluara. Si vepreimtari kryesore ekonomike dominon bujqësia dhe blegtoria. Sipërfaqja e përgjithshme agrare në komunën e Dibrës përfshin 7.708 ha nga e cila tokë 33.4% është tokë e punueshme, kullosat përfshihen me 22% ndërsa me pyje përfshihen 44.6%. Si pauri natyrore të qytetit mund të përmendim ujërat më të njohura termo-minerale në Europë, rezervat e mëdha të gipsit si dhe liqenin hidroakumulues si burim të energjisë. Industria ka qenë promotori kryesor i proçeseve pozitive të zhvillimit të ekonomisë në komunën e Dibrës.Si rezulltat i procesit të tranzicionit në Republikë, kjo degë humb rëndësinë dhe intezitetin e saj përarsye se shumë kapacitete u mbyllën ose punojnë me kushte mjaft të vështirësuara. Si subjekte më kryesore të cilët janë aktive në komunën e Dibrës mund t'i numërojmë:
Kombinatin e gipsit
KNAUF- Radika
Kombinatin e tekstilit Novost
Fabrika për prodhime të plastikës;Deplast
Banjat e Dibrës
Fabrika pëe materijale ndërtimore Tutti Frutti
Ndërmarja transportuese Shpiletrans Reparti për profile të
salduara EMO - Oher
Kombinati bujqësor Progres
Përveç këtyre subjekteve prodhuese në komunë ka edhe shumë ndërmarje të vogla për përpunimin e drurit( "Deshat"), për prodhime të sungjerit, të gatimeve të miellit (Behar-LN;,
;Kllas) si dhe një numër i madh i ndërmarjeve private që kryesisht
merren me tregti (Dash Komerct;,).
Kombinati i gipsit KNAUF-Radika; si
rezulltat i privatizimit tani është një prej kapaciteteve më moderne në regjionin e ballkanit dhe është i vetmi kapacitet industrial në komunë me të cilin mund të mburemi në komunë.]Ai punëson rreth 180 punëtore dhe me prodhimet e tij mbulon gati tërë teritorn ballkanik.
Kombinati i tekstilit është fabrika më e vjetër në komunën e Dibrës e cila deri në vitin 1990 punësonte mbi 750 punëtore, kurse tani ajo punëson vetëm 100 punëtore dhe shfrytëzohet me kapacitet 20% deri 30%. Fabrika për pro-dhimet e plastikës e cila prodhon dritare dhe dyer, gypa kanalizimi, lamperi etj, punëson rreth 150 punëtore dhe shfrytëzohet me kapcitet 15% deri 20%.
;Banjat e Dibrës" në Kosovrast dhe Banisht përveç se janë organizatë shëndetsore ato mund të ofrojnë edhe shërbime turistike dhe hotelierike, ato paraqesin dhe një potencijal të pashfrytëzuar. Nga kapaciteti i mundshëm prej 150.000 bujtjeve në vit ato shrytëzohen me 40% dhe atë djatë maujve të verës. Duhet të përmendim dhe atë se edhe pse shum banorë të komunës punojnë
përkohësisht në vendet e Europës dhe sidomos në SHBA, për të siguruar egzistencën e familjeve të tyre, numri të papunësuarve në komunë rritet dita ditës. Llogaritet se në vendet europiame ka rreth 1800 banorë ndërsa në SHBA rreth 8000 banorë nga të cilët 80% janë popullatë aktive puntore. Sot numri i të papunësuarve në Komunë ka arritur kulminacionin, nga 1.400 të paraqitur në vitin 1989 më 31.12.2000 ky numër është rritur në 5.100 që do të thotë për 3.64 herë më tepër të papunësuar. Nëse dihet se në Dibër punojnë rreth 2.000 vetë
kjo do të thotë se në nji të punësuar ka 2.5 puntore aktiv të papunësuar. Orientimi i zhvilimit ekonomik në periudhën e ardhëshme.Duke marrë parasysh
pasuritë natyrore që disponon komuna e Dibrës, mundemi lirisht të konstatojmë se zhvillimi ekonomik në periudhën e ardhëshme duhet të orientohet në tre
drejtime dhe atë: -Zhvillimi i mjaftueshëm industrial i kapaciteteve për modernizimin e prodhimit dhe zgjerimin e prodhimeve të gipsit
-Zgjerimi i kapaciteteve për shfrytëzimin e ujrave të
banjave dhe liqenit dhe
-Restartimi i kapaciteteve egzistuese, si dhe formimi i ndërmarjeve të vogla duke realizuar procesin e privatizimit të tyre.
Pasuritë natyrore
të shtresave të gipsit që egzistojnë në komunën e Dibrës, realisht mundësojnë që kjo industri në dhjetvjetorin e ardhshëm të jetë bartëse e zhvillimit ekonomik. Duke analizuar tregun europian dhe përdorimin e pllakave të gipsit në industrinë ndërtimore në kontinentin e Europës, nudemi të konstatojmë se
egzistojnë mundësi reale që kapacitetet e tanishme të kombinatit “Knauf-Radika” të zgjerohen për pesë herë më shumë. Mundësit investuese të investitorit Knauf janë të afta që këtë zgjerim të kapaciteteve ta realizojnë nga fondet e veta egzistuese.Zgjerimi i kapaciteteve të banjave të Dibrës si dhe themelimi i një kompanije për zhvillimin e turizmit në ujrat e liqenit është i
lidhur ngushtë me procesin e privatizimit të këtyre dy objekteve. Në periudhën e ardhëshme ka mundësi reale për ndërtimin e nji objekti të kategorisë së lartë me 300 krevatë për klientë nga shtetet e jashtme, si dhe riparimi dhe modernizimi i kapaciteteve egzistuese që të aftësohen për shfrytëzimin e tyre gjatë tërë vitit. Sipas këti planifikimi mundësohet që të ritet numri i flejtjeve prej 65.000 në 240.000 flejte në vit, si dhe numri i të punësuarve të dyfishohet.Realizimi i këti plani është i lidhur ngushtë me aftësitë financiare të pronarit të ardhshëm të këti objekti, sepse kushtet natyrore të ujrave mineral që disponon Banjishti dhe Kosovrasti mundësojnë realisht ndërtimin e kapaciteteve edhe më të mëdha.Krahas me zhvillimin e turizmit në ujrat e liqenit të Dibrës, egzistojnë mundësi reale edhe për zhvillimin e kapaciteteve për peshkim, prej të cilit aktivitet mundësohen rezulltate financiare të mira dhe inkuadrim të 20-30 punëtorë.Restartimi i ndërmarjeve egzistuese, si dhe themelimi i ndërmarjeve të vogla në dhjetëvjetorin e ardhshëm është mundësi reale, por e lidhur ngushtë me privatizimin e këtyre ndermarjeve.

Edituar për herë të fundit nga sandri në 03.05.12 11:02, edituar 2 herë gjithsej (Reason for editing : Dibra.Peshkopia.Dibra Peshkopia.Dibra e Madhe.)

Dibrani_84 · 3 Kualieti i jetes 22.12.08 13:18

Dibrani_84

gjeneral

Numri i postimeve : 462
piket : 70073
Reputation : 0

Registration date : 01/07/2008
Location : I kudo gjendur

Në këtë parametër janë të përfshira të dhënat që janë të përshkruara edhe në pikat e
mëparshme të këtij Profili, siç janë papunësia, kultura, ambienti, sektori qytetar, infrastruktura, shëndetësia e të tjera.Bashkë me këto të dhëna , mëposhtë ka edheinformata shtesë, me qëllim që të kihet një pasqyrë më e qartë për standartin jetësor në Dibër: Për pastërtinë e qytetit kujdeset NKP “STANDARD”. Nevojat e qytetit janë të mëdha, dhe kjo ndërrmarje ballafaqohet me vështirësi në zbatimin
e detyrave, për shkak të mungesës të mjeteve dhe makinerive
cilësore dhe sasiore që do ndihmonin për një qytet sa më të pastër.Lidhur me pastërtinë, një problem tjetër paraqet vendi për mbledhjen e mbeturinave (deponija kryesore). Rrugët lokale kanë dimenzione të ngushta, dhe nuk janë të ndërtuara sipas standarteve. Trotuaret janë pjesërisht të prishura, dhe një pjesë e tyre nuk
janë të ndërtuara. Dibra është një nga qytetet e rralla që ka rrugë rajonale me gjerësi prej 5 metrash, ku asfalti është shumë e amortizuar (rruga Dibër-Mavrovë dhe rruga e Dibër-Strugë) ndërsa traseja e rrugës është pjesërisht e deformuar. Gjelbërimi në qytet nuk është në shkallë të kenaqshme, por në këtë
fushë bëhen perpjekje si nga NKP “Standard”, ashtu edhe nga shoqata ekologjike
“Deshat”, nepërmjet mbjelljes së fidaneve . Fabrikat në Dibër i plotësojnë pjesërisht kushtet ekologjike përfunksionim. Furnizimi me ujë i qytetit bëhet nëpërmjet NKP “STANDARD”, me kapacitet 200
l/sek, me shkallë të lartë të pastërtisë (ujë burimi i fshatit Rosok).
Rezervari kryesor për akumulimin e ujit është i vogël, dhe është e nevojshme që
të intervenohet për zgjerimin e tij, në mënyrë që furnizimi me ujë të jetë i
pandërprerë.Rrjeti i elektrifikimit në qytet mbulon tërë qytetin, dhe s'ka restriksione në
fumizimin me energji elektrike (me detajisht për problemet e elektrifikimit
është treguar në pjesën e infrastrukturës).Rol të rëndesishëm në qytetin tonë luan edhe liqeni akumulativ i Dibrës, i cili
shfrytëzohet për shumë funksione:
1. Furnizimin me energji
elektrike, nëpërmjet hidrocentralit Spile
2. Ujitjen e arave
3. Ky liqen shërben edhe për turizmin gjatë verës, për vetë faktin që ka kushte
mjaft të pershtatshme natyrore. Edhepse s'ka kushte infrastrukturore për
turizëm. Nevoitet që të hartohet plan detal urbanistik për këtë zonë, ndërsa bëhen përpjekje nga pushteti lokal në bashkëpunim me organizatat e jashtme në këtë drejtim, siç është asfaltimi i rrugës, instalimi i ujësjellesit dhe kanalizimit si dhe energjia elektrike që nuk janë të rregulluara deri në shkallën e duhur.Dibra ka kushte natyrore edhe për turizmin malor (mund të përmenden p.sh.
luginat e Radikës dhe Drinit të Zi), si dhe për peshkim (mund të
përmendet trofta e Radikës). Dibra është qytet me objekte të vjetra me rëndësi historiko-kulturore, siç janë shtëpitë me arkitekturë së vjetër qytetare specifike, Hamami i Dibrës , urat etj, të cilat do ndihmonin në zhvillimin e turizmit historiko-kulturor. Kriminaliteti nuk është në shkallë të lartë
Ne Dibër ka tre salla shkollore sportive, (dy prej të cilave janë të
vjetëruara), një poligon sportiv dhe stadiumi i futbollit i qytetit. Në
zhvillimin e manifestimeve kulturore në Dibër, rol të veçantë luan Pallati i Kulturës”Shkupi” ku organizohen manifestime të ndryshme kulturore, të organizuara nga shoqëri të ndryshme me karakter kulturor siç janë Teatri “Qemal Ajdini”, SHKA” Haki Stërmilli”, shoqata “Votra dibrane”, shoqata e shkrimtarëve ”art klub” etj. Në kuadër të Komunës mbahen edhe “Ditët e Takimeve Dibrane” dhe është ky një manifestim tradicional që mbahet gjatë verës, kur Dibrën e vizitojnë bashkqytetarë dhe mysafirë nga SHBA dhe vendet perëndimore. Dy vitet
e fundit është mbajtur “Festivali i teatrit shqiptar të Maqedonisë” me tendencë që ky të mbetet festival tradicional. Për informim në lidhje me pushtetin lokal(duke përfshirë këtu edhe njësitë rajonale të pushtetit qëndror si dhe organizatat joqeveritare), kujdeset Qendra për Informim të Qytetarëve, e cila funksionon në kuadër të Komunës(tel. 046 831
555). Të dhëna mesatare të tjera (të
përafërta) në lidhje me një familje në Dibër:
Gjeografi.gjeografia.Diber.Peshkopia,Gjeografi.gjeografia.Diber.Peshkopia
Diber.Diber.DiberDiber.Diber.Diber.Diber.Diber.DiberDiber.Diber.Diber.

Sipas
regjistrimit të vitit 1994 një familje dibrane përbëhet prej mesatarisht 4,79
persona.

Në ç’do
4 persona aktivë(mbi 18 vjet dhe të aftë për punë), i punësuar është një.

Në ç’do
6 qytetarë, një është i pajisur me automobil.

Në ç’do
4 persona, ka nga një lidhje telefonike.

Shkalla
e arsimit është 90%

Për ç’do
200 persona, ka një krevat për trajtim shëndetsor.

Nataliteti dhe mortaliteti janë në proporcion 4/1

Edituar për herë të fundit nga sandri në 07.03.09 11:34, edituar 1 herë gjithsej (Reason for editing : Gjeografi.gjeografia.Diber.Peshkopia,Gjeografi.gjeografia.Diber.Peshkopia)

Sponsored content

Historia dhe kultura

1 Historia dhe kultura 22.12.08 12:59

Dibrani_84

2 Ekonomia e komunes Diber 22.12.08 13:09

Dibrani_84

3 Kualieti i jetes 22.12.08 13:18

Dibrani_84

4 Re: Historia dhe kultura

Sponsored content