Ne 1 kg limon ka me tepėr sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.
Shteti me me tepėr rruge te asfaltuara ėshtė Franca.
Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeēare nuk fliste normalisht.
Nje shqiponje mund ta shohe prene e saj qe 3000 metra larg.
Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.
Nuk mund te teshtish pa i mbyllur syte.
Fluturat shijojne me ane te kembeve.
Delfinet flene me nje sy hapur.
Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.
Minjte mund te durojne pa uje me tepėr se devete.
Ne trupin e njeriut muskuli me i forte ėshtė gjuha.
Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me tepėr se 9 here.
Femrat i perpelisin syte 2 here me shume se meshkujt.
Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.
Nėse damarėt e njeriut do tė vendoseshin njeri pas tjetrit do tė mund tė pėrshkronin Ekuatorin 2 herė.
Nė fytyrėn e njė maceje ndodhen 146 muskuj.
Nė vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen ra nga 72% ne 1970 nė 60 % ne 1996. Mundėsia pėr divorcim nė martesėn e parė u rrit nga 50% nė 67%. Mundėsia pėr divorcim nė martesėn e dytė ėshtė rreth 10 % me e lartė se nė martesėn e parė.
Nė Zelandėn e Re ka 4 milionė njerėz dhe 70 milionė dele.
DNA ka njė madhėsi prej 1 tė mijtat e milimetrit, pėrbehet prej rreth 200 miliard atomesh dhe pėrmban 1 milion faqe njohuri.
Nėse do tė mund tė pėrdornim 13% tė trurit, do tė mund tė shfaqeshim nga njė vend nė njė tjetėr.
Nė Ditėn e Nėnave nė SHBA bėhen mė tepėr telefonata personale se nė
ēdo ditė tjetėr nė ēdo shtet tjetėr.
Megjithėse nė botė ka mė shumė se 600 milionėtelefona, gjysma e botės
ende nuk ka bėrė asnjė telefonatė.
Gjysma e popullsisė sė botės fiton vetėm rreth 5% tė pasurisė sė botės.
Nė 1750 nė botė jetonin rreth 800 milionė njerėz, nė1850 nje miliardė mė tepėr dhe nė njė 1950 edhe njėtjetėr miliard mė tepėr. Pastaj u deshėn vetėm 50 vjet pėr tu dyfishuar dmth. 6 miliardė.
Mbi vezen:
Nė Romėn e lashte veza gjendej vetėm nė tavolinat mė tė rėndėsishme dhe ruhej vetėm pėr miqtė mė tė rėndėsishėm.
Nė Egjypt veza konsiderohej njė privilegj dhe monopol i faraonėve, sacėrdotėve dhe shtresave tė larta tė shoqėrisė.
Qytetėrimet antike, egjiptianėt, persianėt, grekėt e romakėt, e kanė kuptuar mjaft mirė se veza e pulės ėshtė burim energjie dhe vlerash tė papėrsėritshme ushqimore.
Nė botė veza konsiderohet si ushqimi qė ka furnizuar pėr shekuj me radhė proteinėn mė tė mirė me origjinė shtazore dhe si ushqimin qė ka shpėtuar popuj tė tėrė nga rreziku i tė mosushqyerit ose tė ushqyerit tė keq.
Sherbimi Postar i SHBA dėrgon rreth 43% tė postės botėrore, ndjekėsi mė i afėrt ėshtė Japonia me 6 %.
Nė Perėndim njerėzit ndėrrojnė shtepi mesatarisht 1 herė nė 7 vjet.
Mjalti mund tė qėndrojė pa u prishur 3000 vjet dhe pėr kėtė arsye dylli i mjaltit pėrdoret pėr procesin e mumezimit.
Peshkaqenėt nuk sėmuren.
Hyrja e folesė sė milingonės drejtohet pėrherė nga Veriu.
Krokodili, ėshtė ajo lloj kafshe, qe vazhdon e zgjatet deri ne diten e fundit te jetes.
Krokodili me gjatesine rekord, ėshtė gjetur ne Amerike, dhe ishte i gjate 7,2 metra.
Biblioteka me e madhe ne bote, gjendet ne Kryeqytetin amerikan, Washington. Kjo biblioteke u ndertua me 24 Prill 1800. Ne te gjenden 107 milione shkrime te te gjitha llojeve.
Poezia me e gjate ne bote,u perfundua mbas 30 vitesh pune, nga Shkrimtari Jose“ Rumanzo nga Ekuadori. Mrekullia e tij "Perusia" ne te cilen ai shqyrton fundin e botes,perbehej nga 7 Vellime, me 5000 faqe gjithsej, dhe nga 230 000 rreshta. Pas tij vjen, Komediani Dante Aligheri, me Komedine Hyjnore. Afersisht 30 000 reshta.
Mbajtes rekordi pėr derrin me te dhjamosur ne histori,mbahet nga amerikani Eber Big Boy,i cili jetonte ne shtetin Carolina. Ai peshonte 863,6 kg dhe arriti te ēudiste me kete peshe ekspertet para peshores.
Mbiemri me i shpeshte ne bote ne rangun internacional..eshte mbiemri Chang.Rreth 75 milione njerez ne Kine,kane kete mbiemer.
Vendin e dyte,pėr mbiemrin me te perdorshem e ka,mbiemri Smith,ne Angli.Rreth 800 000 veta e kane kete mbiemer. Vendin e trete e ze mbiemri Müller,ku 10 % e popullsise quhet me kete mbiemer.
Trimmatom nanus ėshtė peshku mė i vogel nė botė me gjatsi 8.6 mm (mashkulli) dhe 8.9 mm (femra).
Tuneli mė i madh nėn det ėshtė ai i Sekanit nė Japoni me gjatėsi 53850m.
Aeroporti mė i madh i botės ėshtė CHEK LAP KOK nė Hong Kong me sipėrfaqe 1248 ha.
Temperatura mė e lartė e regjistruar nė botė ėshtė 57,5 gradė nė Elaziz tė Libisė (Afrikė), kurse mė e ulta u regjistrua nė stacionin Vostok Antarktidė -89,6 gradė.
Ndėrtesa mė e lartė prej 558 metrave ėshtė duke u ndėrtuar nė Xhakarta tė Indonezisė.
Brenda dites bėhen rreth 45000 fluturime ajrore duke transportuar mbi 3,5 milionė udhėtarė.
Nėse do tė mblidhej gjatėsia e hapave qė bėhen nga njerėzit nė 24 orė, kjo largėsi do tė ishte e barabartė me 88 vajtje ardhje tokė-diell.
ELEFANTI AFRIKAN - Me gjithė peshėn e tij tė rėndė mund tė vrapojė me shpejtėsi rreth 40 km/h duke ia kaluar edhe njeriut.
RACA - Nė botė raca e bardhė pėrfshin 46% tė popullsisė sė pėrgjithshme botėrore, raca e verdhė 36%, raca e zezė 6% dhe racat e pėrziera 12%.
PALOS - Eshtė liman spanjoll (port) prej ku u nis Kristofor Kolombi (nė pranveren e vitit 1492) pėr nė Indi, nė tė vėrtetė ai kishte mbėrritur nė Amerikė. Dhe kėshtu ai sot konsiderohet si zbulues i Amerikės.
ĒDO DITE - Nė botė kontrollohen rreth 3 milionė pasaporta udhėtarėsh, qė po tė vendosen njėra mbi tjetrėn do tė arrijnė njė lartėsi me mijėra kilometra.
EPIDEMITE - "Murtaja e zezė" nė Evropė dhe Azi mė 1347-51 shkaktoi rreth 75 milion tė vdekur, gripi mė 1918-20 nė gjithė botėn shkaktoi mbi 21 milion tė vdekur.
FLUTURA - Mė e madhe nė botė ėshtė ajo e Braziliane Erebius Agripina qė ka gjatėsi tė krahėve tė hapura 20-25 cm.
KOSOVA - Me sipėrfaqe prej 10897 km2 zotėron njė potencial mineral tė tillė qė tė krahasohet me provincat mė tė pėrmendura nė Evropė si Ruhri, Silezio, Sudeto etj.
TITANIKU - Eshtė anija qė konsiderohet si anija e parė gjigante nė botė. Kapaciteti ka qenė 46000 ton me gjatėsi 268 m dhe lartėsi 53 m. Mund tė udhėtonin 1343 udhėtarė, ndėrsa tani si anije mė gjigante ėshtė anija Freedom e cila peshon 2,7 miljon ton, gjatėsi prej 1296 m, dhe lartėsi 105 m, ku mund tė udhėtojnė 65000 veta nė 20000 apartamente pra njė qytet i tėrė lundrues.
SHPEJTESIA E DISA KAFSHEVE - Kėrmilli lėviz me shpejtėsi prej 0,05 km/h, rreth 100 herė mė ngadal se njeriu. Breshka konsiderohet se ec ngadal por ajo arrin 0,37km/h. Macja ecėn me shpejtėsi 50 km/h. Miu arrin shpejtėsi rreth 10 km/h.
LUFTA - Mė e gjatė zgjati 115 vjet ndėrmjet Francės dhe Anglisė ndėrsa ajo mė e shkurta nė vitin 1896 ndėrmjet Britanisė dhe Zanzibarit qė zgjati vetėm 38 minuta.
Sot nė tė gjithė botėn qarkullojnė rreth 630 milion automobila dhe ēdo ditė nė botė prodhohen rreth 137.000 automjete
Virgjinia - Eshtė kolonia e parė e anglezeve nė Amerikė.
SOFISTE - Quheshin mėsuesit udhėtarė te helenet
Bomba atomike - Pėr herė tė parė, me 6 gusht ėshtė hedhur nė Hiroshima tė Japonisė, ku humbėn jetėn mė se 155200 veta. Kjo bombe kishte masėn 4080 kg.
Ekzistojne rreth 6000 semundje gjenetike dhe nga kėto vetėm pėr njė pjesė shumė e vogėl ėshtė e sherueshme aktualisht. Shpresohet qe me deshifrimin e materialit gjenetik tė arrihet te kuptohen me mirė sėmundjet,mekanizmat e tyre dhe mundesisht ndonjė kurim i mundshem.
Shteti me numrin mė tė madh tė farmacistėve ėshtė Kina, e cila nė vitin 1995 kishte tė regjistruar 418000 tė tillė. Qė prej 20000 vitesh kinezėt kurohen me mjekimet tradicionale tė pėrgatitura nga farmacistėt.
Principata e Monakos ėshtė vendi me numrin mė tė madh tė telefonave pėr frymė pasi numėron 1994 telefona pėr ēdo 1000 persona.
Mari Kyri ėshtė femra e parė qė mori ēmimin Nobel, njėkohėsisht dhe femra e vetme qė ka marrė dy ēmime Nobel, njė pėr zbulimin dhe studimin e radioaktivitetit me 1903, ndėrsa me 1911 asaj pėr herė tė dyte iu dha ēmimi Nobel nė Kimi.
Klaud Galeni mendohet si babai i farmacisė.
05.10.13 16:31 nga Vizitor
